In 2018 draaiden we, vanaf juni, proef met de schrijversresidentie. We hadden meteen een fantastische en volledige bezetting. Als eerste kwam Rob van Essen die hier de laatste hand leggen aan zijn veelgeprezen roman De Goede Zoon, die in het najaar van 2018 zou verschijnen. Ook schreef hij maar liefst zes blogs over zijn tijd op Amstelglorie waardoor nog meer tuinders enthousiast raakten over logerende schrijvers op het tuinpark.
Eksterveer, gevonden en achtergelaten door een van de gastschrijvers.
Klamboe
Rob werd opgevolgd door Anne Vegter die voetbal ging kijken in het clubhuis en zich zo geliefd maakte. Roos van Rijswijk volgde Anne op. Zij overleefde met humor twee weken hittegolf, net als een paar onaangekondigde bezoekjes van nieuwsgierige Wolkersliefhebbers. Dankzij de alarmerende hoeveelheid muggenbeten van Roos regelden we voor Irene van der Linde een klamboe om onder te slapen. Zij werkte bij ons twee weken aan haar reisboek over de Balkan.
Dankzij de feedback van deze schrijvers en onze vrijwilligers, zijn we erachter dat het beter werkt om het tuinhuis voor langere perioden te verhuren. Auteurs kunnen dan echt aarden op Amstelglorie en vrijwilligers zijn dan niet wekelijks druk met inchecken, uitchecken en andere zaken.
Iedere gastschrijver liet in 2018 een of meer eigen werken achter voor de boekenkast.
Wij zijn erg blij met een nieuwe subsidie van het Lira fonds. Dankzij hun bijdrage aan de Wolkerstuin op Amstelglorie kunnen wij de maandhuur voor onze gastschrijvers laag houden: slechts 300 euro voor een verblijf van een maand.
Eerdere subsidies
Het Lira fonds steunde ons eerder met een subsidie voor de renovatie en inrichting van het voormalige tuinhuis van Jan en Karina Wolkers. Ook het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland droeg hieraan bij.
Jitske Sijsma, blogger en actief betrokken bij de Wolkerstuin, schreef een mooi verslag over onze eerste lichting gastschrijvers.
Lees mee met haar in het logboek waarin onze gasten teksten achterlieten. Wat schreef Anne Vegter? Wat maakte Roos van Rijswijk mee? Je leest het op Jitske’s blog.
De Wolkerstuin op Amstelglorie is een initiatief van een groep tuinders op het Amsterdamse volkstuinenpark Amstelglorie. Samen wilden zij dit bijzondere literaire erfgoed op hun tuinpark in ere herstellen en tegelijkertijd actievoeren voor behoud van groen in groeiend Amsterdam.
De Wolkerstuin is een ode aan Jan Wolkers en de natuur. Als oud-tuinder op Amstelglorie stond Wolkers voor alles waar wij nog steeds voor staan: zonder kapsones met de handen uit de mouwen en in de grond, met liefde en bezieling voor flora, fauna en literatuur.
We ontvingen twee subsidies van het Lirafonds en een van het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord Holland. Dankzij deze financiële steun en de inzet van vrijwilligers op Amstelglorie is het voormalige tuinhuis van Jan en Karina Wolkers volledig gerestaureerd, gemoderniseerd en gereed gemaakt voor gastschrijvers. Van een tuinhek smeden tot het dak bedekken, gordijnen naaien tot elektra aanleggen: alles werd door Amstelglorianen gedaan. Amstelglorie had al een logeerhuisje voor mensen met een beperking, maar nu ook een gastverblijf voor auteurs van romans, poëzie, toneelteksten, scenario’s en non-fictie.
Op 3 juni 2018 werd de Wolkerstuin geopend in het bijzijn van Karina Wolkers en de Wolkers-biograaf Onno Blom. Initiator en tuinder Florence Tonk gaf een speech waarin ze vertelde hoe het idee voor de Wolkerstuin ontstond.
De Werkgroep Wolkerstuin bestaat uit de volgende leden:
Florence Tonk, Maria Vlaar, Joyce Maas, Ellen Stoop, Jaap de Jong en Tomas Heller.
Ons erelid is Hans Levendig, die zich als professioneel aannemer sterk maakte voor de restauratie van het vervallen tuinhuis van Wolkers. Hans is tot ons verdriet een paar maanden na de opening, op 22 september 2018, na een kort ziekbed overleden.
In het blad De Tuinliefhebber, van de AVVN, de landelijke vereniging voor hobbytuinders en volkstuinders, verscheen dit stuk over Wolkers en zijn tuin op Amstelglorie. Karina Wolkers deelde uit haar privéarchief de schitterende foto’s met ons.
De eerste naam die Jan Wolkers aan zijn tuinhuis gaf, in 1972-73 was Het Smolny, naar een instituut voor adellijke meisjes in Sint-Petersburg, dat in 1917 het centrum van de proletarische revolutie werd. Later noemde hij het huisje Manderley, naar een landhuis in een roman van Daphne du Maurrier. Voor wie vanmiddag een rondleiding heeft gehad op de Wolkerstuin, even ter contrast beste mensen: Dit is het Smolny.
Waarom vertel ik dit? Nou hierom:
We zaten in dit clubhuis, in die hoek, in het voorjaar van 2016, nadat we in de krant hadden gelezen dat Amstelglorie door de gemeente Amsterdam was aangemerkt als strategische woningbouwlocatie. Onze huidige voorzitter, Erik Teusink was erbij, Teun van der Keuken, Anne Mariken Raukema, André Nientied. We waren geschrokken maar ook strijdlustig en zaten vol ideeën. Hoe maken we de wereld duidelijk hoe bijzonder en waardevol deze volkstuinen zijn? Hoezeer Amstelglorie van belang is voor de buurt, de stad? Een stuk levende geschiedenis, landschapsgeschiedenis, ecologie, erfgoed? “We zouden een museum, nee een schrijvershuis moeten maken van het voormalige tuinhuis van Jan Wolkers,” riep ik.
Ten strijde
Net als Wolkers in de jaren 70, schrijf ik hier sinds 11 jaar boeken, meer schrijvers zouden dat moeten kunnen doen, vond ik. Alles van waarde hoeft niet weerloos te zijn: ten strijde!
Dat was het begin van de de Wolkerstuin op Amstelglorie. Samen zijn we begonnen om het waar te maken. Er ontstond een bijzondere magie, geluk, misschien. Maria Vlaar kwam bij onze groep, als oud-redacteur van Wolkers van onschatbare waarde vanwege haar netwerk, haar geweldige bestuurlijke ervaring en talent om subsidie aan te vragen. En die subsidies kregen we van het Lirafonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland. Met Hans Levendig onze huisaannemer zijn we het huisje gaan bekijken, vloertegels gaan lostrekken. We zagen het vergeetmenietblauw, dat Jan er veertig jaar geleden op smeerde, nog zitten.
Dorpje van Asterix en Obelix
Maria nodigde Karina Wolkers uit, die tot onze blijdschap ook wilde komen en met ons vele aanwijzingen en herinneringen aan haar voormalige tuinhuis deelde. Hoe zag de tuin eruit, hoe het huisje? Kiki Coumans en ik spitten de dagboeken door op plantennamen, inrichting. Onno Blom, Kester Freriks en anderen schreven over ons project in de krant. En toen zijn we gaan renoveren, bouwen, met een groeiende groep vrijwilligers die zich allemaal verbonden gingen voelen met het “Wolkershuisje” zoals we het hier op het park noemen. Sommigen van deze mensen, zoals Wim Hemker en de familie Wildeboer, hebben Jan en Karina persoonlijk nog gekend. Stuk voor stuk hadden ze goede herinneringen aan hen. Hoe aardig, hoe gewoon én hoe speciaal ze waren. En zo werd Jan Wolkers, postuum, een soort beschermheer van Amstelglorie. Honderdeneen jaar na de Russische revolutie is zijn tuinhuis symbool geworden voor ons kleine verzet, onze strijd voor het behoud van groen in groeiend Amsterdam. Als het dorpje van Asterix en Obelix hielden we stand: tegen het grote geld, tegen het uitsluitend denken in economisch rendement. Volk dat zich landheer voelt ‘op de tuin’, dat zijn wij, en dat was Wolkers.
Graven van pachtgrond
De Wolkerstuin staat daarmee symbool voor onze gezamenlijke geschiedenis en verbondenheid met deze grond, dit bijzondere en prachtige stuk klei en veen in de Amstelscheg. De Wolkerstuin staat voor verbondenheid met de natuur, met elkaar, met de stad en de buurt. Voor alles wat we de afgelopen jaren voor de zoveelste keer uit de klauwen van projectontwikkelaars hebben weten te redden. Dank aan velen hier in de zaal, voor al jullie steun, hulp en inzet bij het realiseren van dit mooie schrijfhuis op ons park. Maria gaat straks al jullie namen noemen.
Wolkers, die zijn tuinhuis zulke adellijke namen gaf, was hier op Amstelglorie een graaf van pachtgrond. En wij Amstelglorianen doen, en zijn, dat allemaal: graven van pachtgrond. Daarover schreef ik in 2015 een gedicht waar ik graag mee afsluit:
Pachtgrond
Wees op de troost
die je beplantte,
waar je verbouwde
een blauwgroene
schuur bouwde waar
je rivierklei, roet
af moet wassen (de uitlaatgassen)
verkeer op je troost
in de oksel van wegen
waar je niet woont maar huist
een plek om te weten
wat er moet gebeuren waar
je vandaan komt, je plaats is
wat je verloor of niet
langer wil weten
ben, wees op die plek
om stekken, lege handen
volle agenda’s de grond
in te steken
verlaten te zaaien, beul
je af, graaf
van pachtgrond om scherven
uit andere eeuwen te oogsten
gedichten
te slapen, te lezen.
